Pan Ryszard Ratajczak wstąpił do 13 drużyny harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki w 1956 roku, gdzie szybko został zastępowym, a następnie przybocznym. Przez pewien czas pełnił funkcję drużynowego "trzynastki". W 1960 roku rozpoczął pracę nauczycielską i instruktorską. Wyróżniał się zdyscyplinowaniem, zdolnościami organizacyjnymi i odpowiedzialnością. Jego zapał, energia i uznanie w gronie instruktorskim skłoniły władze organizacji do powierzenia mu kierowniczych funkcji - najpierw komendanta miejsko-gminnego ośrodka ZHP, a później komendanta Hufca Gniewkowo. Druh Ratajczak był jedynym komendantem tej jednostki - od 1975 do 1989 roku. Harcerstwo w naszej gminie przeżywało wtedy swój rozkwit. Działały drużyny harcerskie i zuchowe we wszystkich szkołach (razem 30 drużyn). Kadrę stanowiło 56 instruktorów. Dzieci i młodzież mogły angażować się w prace największej (wówczas i obecnie) młodzieżowej organizacji, spędzić ciekawie czas, rozwijać się wszechstronnie, poznać małą i wielką ojczyznę. Uczestniczyły w różnorodnych konkursach, olimpiadach, biwakach i obozach. Przykładem niech tu będzie wzięcie udziału w chorągwianych zawodach na orientację w Pólku (czerwiec 78), gdzie zajęliśmy I miejsce. Gniewkowo było widoczne na festiwalu Piosenki Harcerskiej w Żninie w marcu 1978 roku. Tradycją były obozy wędrowne w górach. Kierowane przez dh. Ryszarda harcerstwo gniewkowskie czynnie angażowało się w życie naszej gminy. Było współorganizatorem zawodów sportowych, obchodów Dni Gniewkowa i Miesiąca Pamięci Narodowej oraz brało udział w wielu manifestacjach. Dzięki sprawnej koordynacji harcerze pomogli znacznie społeczeństwu miasta w czasie zimy stulecia na przełomie 1978 i 1979 r. Dzięki staraniom dh. Ryszarda, w 1969 r. powstała Starszoharcerska Drużyna Pożarnicza, która brała udział w wielu specjalnościowych spartakiadach, reprezentując nasze środowisko. Druh Ryszard pełnił również funkcję Wiceprezesa Zarządu Miejsko-Gminnego OSP. Nie sposób wymienić tu wszystkich imprez, zawodów i innych form pracy harcerskiej, których był organizatorem lub współorganizatorem. Sprawne funkcjonowanie ZHP wymagało prężności, ciągłej gotowości i wielu starań. W czasach druha Ratajczaka ściśle współpracowało z OSP, Miejsko-Gminnym Szkolnym Związkiem Sportowym i Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Kultury. W roku 1970 młodzież starsza gniewkowskiego harcerstwa mogła wziąć udział we wspaniałej przygodzie, jaką był obóz wędrowny szlakiem Mikołaja Kopernika do Fromborka. Tam harcerze z całej Polski odbudowywali gród Kopernika w ramach akcji "1001 Frombork". Druh Ryszard Ratajczak kilkukrotnie był delegatem na Zjazd Hufca ZHP. Całym sercem oddał się harcerstwu, w którym zostawił cząstkę samego siebie. Był jednym z filarów gniewkowskiego harcerstwa. Za jego zasługi i ambitną postawę odznaczono go Złotym Krzyżem za Zasługi dla ZHP, którym poszczycić się mogą tylko nieliczni. Dla instruktorów gminy Gniewkowo, a także wszystkich, którzy go poznali, pozostanie w pamięci jako serdeczny doradca, człowiek oddany mundurowi i wychowaniu. Jego działalność wychowawcza i organizatorska nie powinna zostać zapomniana. Twórca skautingu, lord Baden Powell, powiedział, że człowiek tyle jest wart, ile zrobił dobrego dla innych. Druh Ryszard zawsze służył ojczyźnie i bliźnim jak umiał i jak na to pozwalały możliwości. Będąc już na emeryturze potrafił służyć radą i konkretną pomocą (m. in. jako instruktor strzelecki) szczepowi przy SP nr 1. Uczestniczył w wielu biwakach, obozach, spotkaniach i akcjach harcerzy starszych. Zawsze można było na niego liczyć. Swoje usługi Gniewkowu oddał jeszcze na jednym polu - w latach 1988-1992 pełnił funkcję radnego.